Siva ekonomija u Bosni i Hercegovini “teška” je skoro osam milijardi KM, a 240 hiljada ljudi svake godine radi na crno.
Da je stanje poražavajuće, navode i Centri civilnih inicijativa i upozoravaju da siva ekonomija otima čak 25,5 odsto bruto domaćeg proizvoda godišnje!
“Izvještaj “Stanje nacije” pokazuje da BiH ima najveći udio sive ekonomije u Evropi. S obzirom na podatke da 7,3 milijarde KM nije u regularnim tokovima, a da je ukupno poresko opterećenje u odnosu na BDP skoro 40 dosto, dođe se do rezultata da BiH godišnje gubi skoro 2,9 milijardi maraka poreza”, kažu u CCI.
Da je rad na crno uzeo maha, upozorava i Savez samostalnih sindikata BiH. Ako ima političke volje, crno tržište može da se ukine za kratko vrijeme, uvjeren je predsjednik SSS BiH Ismet Bajramović.
“Dok se u Evropskoj uniji u cjelini bilježi pad sive ekonomije, kod nas se ona i dalje žilavo drži. Siva ekonomija zahvatila nam je sve djelatnosti. Radnici nemaju nikakva prava, dok one koji državu varaju, niko ne dira”, kaže Bajramović.
Angažovanje radnika na crno najčešće je, navodi, prisutno u manjim preduzećima u oblasti građevinarstva, ugostiteljstva i turizma, trgovine…
“Zvanični podaci o stanju u ekonomiji BiH govore kako je u BiH 475 hiljada nezaposlenih, što je skoro 40 odsto. Ako je, prema kriterijumima Međunarodne organizacije rada broj nezaposlenih 18 odsto, onda ih 23 odsto radi na crno”, navodi Bajramović.
Osim rada na crno, poslodavci sve češće prijavljuju radnike na minimalac, a ostatak iznosa daju na ruke. Prema podacima SSS BiH, svaki treći radnik u BiH prijavljen je na minimalac.
Poslodavci se na to odlučuju zbog izuzetno visokog poreza koji se plaća državi, odnosno entitetima. U Federaciji BiH to je skoro 70 odsto poreza i doprinosa na svakog prijavljenog radnika. Dakle, ako radnik ima platu hiljada KM, poslodavac mora izdvojiti još 600 do 700 KM za dažbine državi.